Data modyfikacji:

Brzoza – pielęgnacja, odmiany, wymagania, jaka ziemia

Brzoza to jedno z bardziej charakterystycznych i jednocześnie pospolitych drzew. Ma różne odmiany, z czego niektóre są szczególnie polecane do hodowania w przydomowych ogrodach. Jak pielęgnować brzozę i uprawiać ją, by cieszyła oczy przez długie lata? Kilka przydatnych podpowiedzi zamieszczamy w poniższym tekście.
Brzoza

Brzoza – odmiany

Ozdobne, łatwe do rozpoznania brzozy (łac. Betula) można spotkać w Polsce bardzo często, zarówno w lasach i terenach dzikich, jak też w prywatnych ogrodach, parkach czy w hotelowych strefach odpoczynku. Niektóre gatunki tego drzewa są na tyle małe, że z powodzeniem można hodować je na małych przestrzeniach. Brzoza ma wiele odmian, z których niektóre na tyle mocno odbiegają od najbardziej pospolitej wersji, że trudno jest dostrzec w nich tę samą rodzinę.
Najczęściej spotykaną i uprawianą brzozą jest brzoza brodawkowata (łac. Betula pendula). To piękne drzewo można poznać po dużych rozmiarach sięgających nawet 25 metrów wysokości, a także ażurowej, imponującej koronie. Liście brzozy odmiany brodawkowatej są niewielkie i mają klasyczny zielony odcień. Pędy zazwyczaj lekko się przewieszają, a pień drzewa jest prosty i smukły, pokryty tak charakterystyczną dla brzozy białą korowiną z pojawiającymi się w różnych odstępach czarnymi płatami. Często spotyka się ten gatunek w ogrodach, ale też w parkach czy przy drogach.
Spośród poszczególnych odmian zaliczanych do brzozy brodawkowatej można zaliczyć takie okazy jak popularna Youngii, niewielka (na 3–5 metrów) Gracilis lub Trost's Dwarf czy Golden Cloud o żółtych liściach.
Równie często spotykaną w ogrodach brzozą jest odmiana brzozy pożytecznej (łac. Betula utilis). Charakteryzuje się elegancką, śnieżnobiałą korowiną. W najwyższej wersji osiąga nawet 30 metrów, jednak ma odmiany niższe, idealne do mniejszych ogródków: Doorenbos na około 12 metrów oraz Long Trunk na maksymalnie 5 metrów wysokości.
Do rzadziej spotykanych odmian brzozy, choć bardzo efektownych, można zaliczyć odmianę czarną, niską i karłowatą.

Brzoza – uprawa

Brzozy w uprawie nie są szczególnie wymagające. Najważniejsze to zapewnić im dobry dostęp do światła słonecznego, ponieważ są mocno światłolubne. Z reguły są odporne na dłuższy suchy okres, jednak młode okazy, które niedawno zostały zasadzone, warto regularnie podlewać. W zależności od zapewnionych warunków oraz odmiany, brzozy rosną w średnim lub szybkim tempie od około 30 centymetrów do ponad 60 centymetrów rocznie.

Brzoza: jaka ziemia będzie najlepsza?

Ogrodowe odmiany brzozy w wymaganiach co do podłoża są bardzo „wyrozumiałe” i dobrze sobie radzą w różnej ziemi, choć najlepsza dla nich jest gleba przepuszczalna, żyzna, lekko kwaśna i w umiarkowanym stopniu wilgotna. Ziemi nie trzeba nawozić.
Za czym nie przepadają brzozy? Przesadzanie nie jest dla niektórych gatunków łatwe do zaadaptowania. Nie dotyczy to jednak wszystkich odmian, a nawet te, które nie lubią zmiany miejsca, dadzą sobie z nią radę i szybko zastosują się do nowego ułożenia (o ile będzie słoneczne). Młode drzewka najlepiej jest sadzić wczesną wiosną lub późną jesienią.

Brzoza – pielęgnacja

Pielęgnacja brzozy zależy nie tylko od wybranej odmiany, ale też od tego, jak chcielibyśmy, żeby nasz ogródek wyglądał. Niektórzy lubią równo przycięte gałązki lub uformowane w owalny czy okrągły kształt korony drzew, inni wolą naturalność i nie ingerują w wygląd brzozy, a jedynie dbają o zapewnienie jej jak najlepszych warunków do rozwoju. W przypadku podstawowej czynności pielęgnacyjnej roślin, czyli podlewania, nie trzeba się martwić, ponieważ drzewo z pewnością samo sobie poradzi w warunkach ogrodowych. Młode okazy można jednak nawadniać, aby umożliwić im szybki wzrost i rozwinięcie systemu korzeniowego. Warto to robić przez pierwsze 2–3 lata od posadzenia drzewa, szczególnie w przypadku odmiany brzozy papierowej.
Brzozę przycina się po wypuszczeniu pierwszych liści, ponieważ wcześniej z uciętych gałęzi wypływałby sok brzozowy, co nie jest dla rośliny zdrowe. Podczas cięć należy usunąć suche i obumarłe pędy. Zdrowe gałązki można podcinać, chcąc uformować pożądany kształt korony drzewa. Cięcie należy wykonać tuż nad rozgałęzieniem bądź nad pąkiem. Często usuwa się gałązki rosnące zbyt nisko lub skrzyżowane.

Brzoza – kwitnienie

Brzoza kwitnie od marca do maja, natomiast pylenie zaczyna się około pierwszej połowy kwietnia, co odczuwa wielu alergików – pyłki brzozy mogą działać uczulająco. Drzewo wytwarza kwiatostany w postaci żółtych, zwisających pąków o charakterystycznym kształcie. Pojedyncze kwiaty utrzymują się zazwyczaj kilkanaście dni.
Brzozy są drzewami, które pięknie ozdabiają domowe ogrody. Kolor liści wiosną przybiera jasnozielony odcień (wydzielają też wtedy przyjemny zapach), latem są ciemnozielone z jaśniejszym spodem, a jesienią barwią się na urokliwy złoto-żółty odcień.

Zastosowania brzozy

Brzozę zalicza się do roślin leczniczych – wykorzystuje się młode liście, pączki, korę oraz sok. Napar z wysuszonych liści ma właściwości moczopędne oraz napotne, stosuje się na przykład przy kłopotach z nerkami.
Sok z brzozy kupić można w aptekach i różnych punktach handlowych lub wytworzyć samodzielnie z liści. Napój taki bogaty jest w witaminę C, wapń, fosfor czy żelazo. Na wiosnę z pnia drzewa wypływa natomiast sok, który dzięki przeciwutleniaczom i minerałom wspomaga między innymi pracę serca.
Z brzozy można uzyskać więcej przydatnych surowców, na przykład tak zwaną hubę brzozową, która ma działanie przeciwzapalne i właściwości przeciwbakteryjne, dzięki czemu zwiększa odporność organizmu.
Zdjęcie: linux87/Envato Elements
Rita Turbiarz
Rita Turbiarz

Chętnie piszę o tematach związanych ze zdrowiem, aktywnością fizyczną, dbaniem o dom i ogród oraz o ciekawych książkach, filmach i grach (dla dużych i małych), chociaż spod mojego pióra wychodzi o wiele więcej. Gdy już oderwę się od klawiatury, to ćwiczę jogę, staram się coraz lepiej poznawać roślinną kuchnię i marzę o własnym psiaku – może kiedyś!