Data publikacji: Środa, 08.06.2022

Świerk - pielęgnacja, odmiany, wymagania, jaka ziemia?

Świerk (łac. Picea) to szeroko rozpowszechnionych rodzaj drzew iglastych wchodzących w skład rodziny sosnowatych. W jego obrębie wyróżnia się blisko 40 gatunków. Praktycznie wszystkie zasiedlają Azję, Europę i Amerykę Północną. Występują one na obszarach wysokogórskich, a także na nizinach w klimacie chłodnym i umiarkowanym. W dużej części tworzą lasy iglaste porastające półkulę północną. Na terenie Polski spotykamy wyłącznie świerk pospolity, choć w rodzimych ogrodach i na plantacjach spotykamy niezwykle dużą różnorodność gatunków i odmian. Świerki są cenione ze względu na drewno, wybierane są jako drzewka ozdobne oraz świąteczne, a ich części wykorzystywane są w medycynie naturalnej oraz przemyśle żywnościowym.

Spis treści:

Świerk – wygląd i najważniejsze informacje
Świerk – kwitnienie
Świerk – pielęgnacja i wymagania
Świerk: jaka ziemia?
Świerk – najpopularniejsze odmiany/gatunki

Świerk – wygląd i najważniejsze informacje

Świerki to duże drzewa osiągające nawet 40-60 metrów, które posiadają charakterystyczny silnie stożkowaty pokrój. Wśród dostępnych gatunków znajdziemy jednak znacznie niższe kilkunastometrowe i karłowate rośliny. Bez względu na typ świerki rosną dość wolno, ale przyrastają (choć znacznie słabiej) aż do śmierci. Drzewa dożywają nawet do ponad 250 lat, choć pojedyncze egzemplarze mogą być jeszcze starsze.

System korzeniowy drzewa jest dość rozległy, ale płytki. Pnie największych świerków mogą mieć nawet ponad dwumetrowym obwód. Kora ma popękaną płytkową strukturę i charakterystyczny czerwonobrązowy kolor. Konary wyrastają z pnia w sposób skrętoległy i są dość sprężyste. Pędy mają czerwony lub brązowy kolor, ich końcówki bardzo często lekko zwisają.

Liście świerku to sztywne igły, pozostające na drzewie przez cały roku. Mają od jednego do nawet 5 centymetrów długości, w przekroju pozostają czworokątne. W zależności od drzewa, mogą być niezwykle ostre lub tępe. W przypadku wielu gatunków młode igiełki mają znacznie jaśniejszą barwę od tych wypuszczonych przez roślinę w poprzednich latach. Dzięki temu ogrodnicy i hodowcy mogą łatwo zweryfikować przyrost świerku, a także stan jego zdrowia. Igły są zazwyczaj koloru ciemnozielonego lub srebrzystego.

Świerk – kwitnienie

Świerk wytwarza na swoich gałęziach kwiatostany obu płci (roślina jednopienna), pojawiają się one na końcówkach pędów jak kolorowe kotki (kwiaty męskie) oraz pod postacią szyszek w górnej części korony (kwiaty żeńskie). Świerki kwitną kwietniu i maju.

W wieku około 30-40 lat świerki produkują pierwsze szyszki. Mają one od kilku do kilkunastu centymetrów długości i cylindryczny kształt, z łuskami przechowującymi nasiona z długimi skrzydełkami, które pozwalają im przemieszczać się wraz z wiatrem na większe odległości. Nowe szyszki dojrzewają jesienią, a otwierają się zimą lub na wiosnę kolejnego roku, potem spadają na ziemię.

Świerk – pielęgnacja i wymagania

Podobnie jak wiele gatunków przystosowanych do życia w naszym klimacie, świerki różnych gatunków zazwyczaj nie sprawiają dużych problemów hodowcom. Należy jednak wziąć pod uwagę kilka ważnych czynników wpływających na jego rozwój.

Bez względu na wybrany typ drzewka, świerki są całkowicie mrozoodporne i nie straszne będą im nawet bardzo ostre polskie zimy. Rośliny są jednak podatne na choroby grzybowe oraz szkodniki, takie jak mszyce. W obu wypadkach, by uratować zaatakowaną roślinę musimy skorzystać ze środków ochronnych.

Stanowiska świerków powinny być dobrze nasłonecznione, roślina nie czuje się najlepiej w zacienionych miejscach. Potrzebuje też odpowiedniej ilości wolnej przestrzeni, często w ogrodach jest sadzona zbyt blisko innych drzew i krzewów, a także ścian budynków lub murów dzielących posesje. Na szczęście znosi on względnie dobrze przycinanie.

Ze względu na płytki system korzeniowy drzewo jest narażone na przewrócenie, zwłaszcza w przypadku silnych wiatrów oraz miałkiej i piaszczystej ziemi. Niektóre gatunki świerków, takie jak rodzimy świerk pospolity, nie znoszą silnie zanieczyszczonego powietrza, nie warto więc sadzić ich w miejskich ogrodach.

Świerk: jaka ziemia?

Specjaliści zalecają, by dla świerków przygotować żyzną glebę piaszczysto-gliniastą o odczynie neutralnym lub lekko kwaśnym. Nie powinna być ona zbyt wilgotna. W razie potrzeby ziemię można wzbogacić kwaśnym torfem i kompostem.

Świerki sadzimy tradycyjnie wczesną wiosną lub jesienią, kiedy są w stanie uśpienia. Egzemplarze w doniczkach możemy jednak sadzić przez cały okres wegetacyjny. Nasadzanie przebiega dość szybko, gdy korzystamy z drzewek ze szkółek leśnych lub sklepów ogrodniczych. W innym przypadku musimy uważać, by nie uszkodzić bryły korzeniowej rośliny podczas jej wykopywania. Umieszczonego w dole osobnika podlewamy po zakończeniu pracy.

Świerk – najpopularniejsze odmiany/gatunki

Jak już wspomnieliśmy, w Polskich hodowlach i ogrodach spotkamy wiele gatunków świerków, z których wiele ma dodatkowo różnorodne odmiany. Poniżej zebraliśmy kilka najpopularniejszych.

Świerk pospolity – wymagający i bardzo gatunek dorastający do 50 metrów, który nie sprawdza się specjalnie na mocno zurbanizowanych terenach. W sprzedaży znajduje się wiele odmian drzewa o różnej wysokości, w tym niewielkie warianty karłowate np. Pusch.

Świerk serbski – drzewo mniej wrażliwe na zanieczyszczenia, które sprawdzi się dobrze w miastach, dostępne także w odmianach karłowatych.

Świerk kłujący lub srebrny – jak wskazuje na to nazwa, charakteryzuje się bardzo ostrymi szaro-zielonymi igłami. W sklepach znajdziemy także warianty karłowate.