Data modyfikacji: Środa, 11.01.2023

Okna ze szprosami czy bez?

Okna ze szprosami mają zarówno swoich fanów, jak i zażartych przeciwników. Sprawdzają się one świetnie w budynkach zaprojektowanych w klasycznym stylu, a także w starym budownictwie. Na nowoczesnych elewacjach mogą być z kolei ciekawym elementem dekoracyjnym. Przedstawiamy podstawowe informacje na temat szprosów, a także zalety i wady ich instalacji.

W ramach pierwszych okien znajdowały się różnego rodzaju cienkie i przezroczyste materiały, jak pergaminy wykonane ze skór zwierząt. Nawet po spopularyzowaniu się szkła, było ono na tyle trudne w obróbce, że rzemieślnicy mogli za jednym zamachem wykonywać niewielkie szybki, co po części przyczyniło się do narodzin witraży oraz okien ze szprosami. Dzięki współczesnym technikom produkcyjnym, spopularyzowanym w połowie ubiegłego wieku, huty są w stanie jednorazowo produkować wielkoformatowe płachty szklane. Wiele osób docenia jednak wygląd starych i klasycznych okien, instalując wzorowane na nich modele w swoich mieszkaniach i domach. Przedstawiamy najważniejsze informacje na temat tego rozwiązania, w tym jego kluczowe zalety oraz wady.

Czym są szprosy w oknach?

Słowo „szpros” pochodzi z języka niemieckiego i oznacza szczebel lub szczeblinę. Szprosy dzielą powierzchnię okna na kilka mniejszych części. Mogą one rozdzielać je w orientacji poziomej, pionowej, a czasami też nieco bardziej fantazyjnej, tworząc rozety, trójkąty, koła lub inne kształty geometryczne. Dawniej szprosy pełniły zadanie czysto konstrukcyjne i łączyły z ramą okna wiele mniejszych szybek w jedną spójną całość. W nowych oknach są one jednak tylko dekoracją, nadającą im bardziej interesujący wygląd. Jak już wspomnieliśmy, okna szprosy montuje się zazwyczaj w starych domach i kamienicach, a także w świeżo stawianych budynkach, którym architekt nadaje klasyczny styl.

Z czego wykonywane są szprosy?

Aby otrzymać najlepszy efekt, szprosy wykonywane są z tych samych materiałów, co rama okienna. Najczęściej jest to więc tworzywo sztuczne lub drewno.

Rodzaje szprosów

Obecnie szprosy możemy podzielić na kilka kategorii. Różnią się one pomiędzy sobą sposobem montażu oraz konstrukcją, która wpływa na ich estetykę, a także funkcjonalność okna.

Szprosy konstrukcyjne

Tradycyjne szprosy, które podtrzymują kilka połączonych ze sobą szyb w ramie okiennej. Najczęściej stosowane są w budynkach zabytkowych, gdzie ich instalacja wynika wprost z wymagań konserwatorskich i projektowych. Z racji wyższej ceny, nowe egzemplarze rzadko są spotykane w zwykłych domach i mieszkaniach.

Przeczytaj także: Okno w salonie. Jak je zaaranżować?

Szprosy wewnątrzszybowe

Szprosy te zamknięte są wewnątrz ramy okiennej i zajmują przestrzeń pomiędzy wewnętrzną i zewnętrzną szybą. Ich obecność nie wpływa więc w żaden sposób na powierzchnię okna, dzięki czemu nie utrudniają jego mycia. Szprosy wewnątrzszybowe mogą przyjmować również niestandardowe kształty (np. łukowe), ponieważ nie są wystawione na działanie szkodliwych warunków pogodowych oraz wilgoci, które wpływają na ich trwałość.

Szprosy weneckie

Najprostsza wersja szprosów. Ich instalacja jest dziecinnie prosta, przyklejamy je bowiem bezpośrednio do szyby, z jednej lub obu stron okna. Wadą tego rozwiązania jest to, że mogą one odpaść przy kontakcie z dużą siłą lub po długotrwałym wystawieniu na światło słoneczne oraz wilgoć.

Szprosy wiedeńskie

Nieco bardziej zaawansowany wariant szprosów przyklejanych. Ich krawędzie są dodatkowo wyposażone w uszczelkę, która wydłuża ich żywotność. We wnętrzu okna znajdują się natomiast wąskie ramki naśladujące konstrukcyjny podział szyby. Dzięki temu wizualnie prezentują się znacznie lepiej i bardziej przekonująco od wersji weneckiej.

Szprosy zawieszane/nakładane

Szprosy, które nakładamy lub zawieszamy na specjalnych okuciach. Przyjmują one postać kratownicy w ramce, którą możemy zdjąć np. podczas czyszczenia okien. Montuje się je tylko w oknach wykonanych z drewna.

Wady i zalety okien ze szprosami

Szprosy mają swoje niewątpliwe zalety, ale też nie do końca oczywiste wady, z których trzeba sobie zdawać sprawę przed dokonaniem zakupu. Zacznijmy od tych pierwszych. Najważniejszym plusem wzbogaconych w nie okien jest oczywiście przyciągający oko elegancki wygląd, który nadaje elewacji zupełnie nowy blask . Pamiętajmy jednak, że równocześnie wizualnie pomniejszą one całe ramy okienne, zwłaszcza jeżeli nie należą one do największych, co czasami daje fatalny efekt. Szprosy znacząco wydłużają też proces mycia okna. W przypadku modeli naklejanych musimy uważać, by ich przypadkiem nie uszkodzić. Pozostałe rodzaje szczeblin musimy również regularnie czyścić, ponieważ kurz i pył mają tendencję do osiadania w ich rogach, przy okazji zbierając się także na szybie.

Niektórzy użytkownicy okien ze szprosami zwracają też uwagę na wydawane przez nie dźwięki (charakterystyczne dzwonienie), które najczęściej słyszalne są przy mocniejszym wietrze. Wynikają one z tego, że szprosy nie przylegają idealnie do szyby i pod wpływem temperatury oraz innych czynników zewnętrznych minimalnie zmieniają swą długość i objętość.

Autor: Michał Kułakowski