Jak dobrać fugę do płytek?

Ceramiczne płytki przestały być elementem zarezerwowanym niemal wyłącznie dla kuchni lub łazienki. Drewnopodobne płytki mogą być piękną i praktyczną dekoracją podłogi lub ściany salony albo sypialni. Płytki wykorzystujemy do wykończenia schodów, balkonu lub tarasu. Długo zastanawiamy się nad rozmiarem, rodzajem, kolorem i wzorem płytek, natomiast fugi traktujemy jako konieczny, ale mało istotny dodatek. Jak właściwie dobrać fugę do płytek? Przeglądając oferty z płytkami ceramicznymi, rzuca się w oczy jedno: jest w czym wybierać. Płytki podłogowe i ścienne, do użytku wewnętrznego i na zewnątrz, w różnych stylach, tak żeby każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Fuga jest koniecznym uzupełnieniem zakupów, ale czy można się bez niej obyć? Jak dobrać fugę, żeby najlepiej spełniła swoje zadanie?

Płytki kalibrowane i rektyfikowane

Płytki kalibrowane

Tradycyjnie produkowane płytki z jednej kolekcji, ale z innej partii, minimalnie różnią się odcieniem i wymiarami i nie muszą mieć idealnie prostych kątów. Wynika to z procesu produkcji i nie jest wadą produktu, o ile mieści się w granicach ustalonych normą PN-EN 14411 dla płytek ceramicznych i gresów. Zgodnie z tą normą różnice rozmiarów liniowych w stosunku do wymiaru standardowego mogą się różnić o +/- 0,6% i to już po kalibracji. Oznacza to, że w partii płytek 30 × 30 cm jedna płytka może mieć bok o 1,8 mm dłuższy, a druga o tyle samo krótszy od średniej. Fuga ma za zadanie zniwelować te różnice.

Płytki rektyfikowane

Płytki rektyfikowane różnią się od płytek kalibrowanych tym, że ich krawędzie są jeszcze szlifowane tak, żeby wszystkie płytki danej kolekcji miały idealnie te same wymiary i dokładnie proste kąty. Szlifowanie odbywa się jednak tak, że krawędź boczna tworzy z górną powierzchnią płytki kąt większy niż 90°, to znaczy, że krawędzie minimalnie się rozchodzą. Ma to zapobiegać wyszczerbieniu się krawędzi podczas składowania, transportu i układania.

Czy możliwe jest układanie płytek bez fug?

Nawet gdyby w procesie rektyfikacji krawędzie szlifowano pod kątem prostym do powierzchni płytek, to i tak układanie bezfugowe nie jest możliwe. Płytki ceramiczne, podobnie jak wszystkie materiały (oprócz wody), rozszerzają się przy wzroście temperatury. Tempo tego zwiększania objętości określa współczynnik rozszerzalności termicznej danej substancji. Im większa różnica temperatur, tym większy przyrost objętości. Poza tym podłoże pod płytkami wykonuje nieustannie minimalne ruchy (mówimy, że ściana lub podłoga pracuje). Minimalna szczelina między płytkami zapobiega uszkodzeniu płytek, gdyby między nimi powstawało naprężenie.

Jak dobrać fugę, czyli jakie zadanie spełnia fuga?

Chcąc wybrać właściwą fugę, trzeba pamiętać o tym, że:

fuga chroni przed przenikaniem wilgoci przez szczeliny między płytkami. Wzrost wilgotności powierzchni, na których ułożone są płytki, może doprowadzić do ich odspojenia i spękania;
fuga przejmuje naprężenie wywoływane przez rozszerzanie się płytek pod wpływem temperatury;
fuga maskuje niedoskonałości i nierówności płytek kalibrowanych;
fuga podkreśla estetykę płytek i pełni funkcję dekoracyjną. Przy wyborze fugi musimy zdecydować, czy chcemy, żeby obserwator w pierwszej kolejności zwracał uwagę na fugi, czy na płytki.

Rodzaje fug

Fugi mogą się różnić materiałem, z którego są wykonane, i przeznaczeniem.

Fuga cementowa jest popularna ze względu na niską cenę i wytrzymałość. Źle znosi kontakt z wodą oraz substancjami aktywnymi chemicznie, ale można do niej dodać emulsję, która poprawi elastyczność i wodoodporność fugi.
Fuga cementowa elastyczna dzięki dodatkom ma większą odporność na ścieranie, utratę koloru, zabrudzenia i pleśń. Jej dodatkową zaletą jest szybkość wiązania i schnięcia.
Fuga akrylowa jest sprzedawana w postaci gotowej do aplikacji pasty, bez konieczności rozrabiania. Nie przyjmuje wody i jest odporna na pleśń. Doskonale nadaje się do zastosowania przy ogrzewaniu podłogowym.
Fuga epoksydowa składająca się z żywicy epoksydowej, utwardzacza i piasku kwarcowego wyróżnia się elastycznością. Jest odporna na różnice temperatur, działanie wody i czynników chemicznych.
Fuga silikonowa jest wodoodporna, mało wrażliwa na wysokie temperatury i pleśnienie. Dobrze się nadaje do kontaktu z wodą w kuchni lub w łazience.

Jak dobrać fugę do płytek różnej wielkości?

Przyjmuje się zasadę, że szerokość fugi powinna być proporcjonalna do wielkości płytki. Fugi możemy zawęzić, gdy chcemy uzyskać efekt niemal jednolitej i gładkiej powierzchni. Tam, gdzie płytka jest narażona na duże wahania temperatury (balkony, tarasy, sauny, baseny itp.), szerokość fugi powinna być większa. Fuga nie może być ani za wąska, ani za szeroka. Zbyt wąska fuga nie uszczelni szczelin na łączeniu płytek i nie zapobiegnie przenikaniu wody, zbyt szeroka ulegnie spękaniu i wykruszeniu. Najczęściej stosuje się fugi o szerokości od 3 mm do 7 mm. Jasna i wąska fuga pasuje do małych płytek i mozaiki, ciemniejsza i szersza do okładziny z naturalnego kamienia.

Jak dobrać kolor fugi do płytek?

Fuga dyskretna

Do dekoracyjnych płytek staramy się wybrać fugę, która nie rzuca się w oczy. Dobrym wyznacznikiem właściwego wyboru koloru fugi jest test przymrużonego oka. Przykładamy wzór koloru fugi do płytki. Jeśli w trakcie stopniowego przymykania oczu będziemy widzieć płytkę, a fuga praktycznie zniknie nam z pola widzenia, to znaczy, że wybór był trafiony.

Fuga do płytek imitujących drewno

Jak wybrać fugę do gresu drewnopodobnego? Niemal automatycznie nasuwa się na myśl odpowiedź, że skoro płytka jest drewnopodobna, to i fuga również. Kiedy wyobrazimy sobie parkiet lub podłogę z naturalnych desek, widzimy, że wypełnieniem szczelin między nimi może być szary kurz. Fuga w ciepłych odcieniach brązu za bardzo zwracałaby na siebie uwagę, a to przecież nie ona, tylko nasze drewnopodobne płytki mają być elementem dekoracyjnym.

Fuga kontrastowa

W nowoczesnych aranżacjach często zdarzają się zderzenia kontrastowych, mocnych kolorów albo dekoracje geometryczne. Kontrastująca z nimi fuga podkreśli walory ekspresyjne takiego zestawienia, np. do czarnych płytek dobieramy białą fugę, do białych czarną, a do szachownicy białych i czarnych płytek można dać fugę czerwoną, niebieską, srebrną lub złotą.

Fuga w praktycznym kolorze

Kolor fugi jest wybierany pod kątem użyteczności. Fuga jest narażona na zanieczyszczenia o wiele bardziej niż płytki i po kilku latach będzie ciemniejsza niż była na początku. Najchętniej są wybierane fugi uniwersalne, czyli w odcieniach szarości lub beżu, o ton jaśniejsze lub ciemniejsze od samych płytek. Praktyczny kolor to również taki kolor, który nie poddaje się zmiennej modzie.